Wat is schematherapie?
Schematherapie richt zich op het aanpakken van niet-werkende schema’s in de psychologie, die bestaan uit opvattingen, emoties en houdingen over jezelf, anderen en de wereld. Deze schema’s, ook wel valkuilen genoemd, kunnen de oorzaak zijn van psychische klachten en schadelijk gedrag. Schemagerichte therapie helpt bij het herkennen van bestaande patronen en valkuilen, bevordert inzicht in emotionele behoeften en gevoelens, en heeft als doel ingesleten patronen te doorbreken.
Hoe ontstaan niet-functionele schema’s?
Niet-functionele schema’s ontwikkelen zich meestal in de kindertijd, waar onvoldoende tegemoetkoming aan basisbehoeften leidt tot frustratie en psychische klachten. Basisbehoeften omvatten veiligheid, verbondenheid, zelfexpressie, spel en spontaniteit, zelfwaardering, autonomie, en realistische grenzen. Schadelijke ervaringen zoals geweld, misbruik, pesterijen of gebrek aan liefde kunnen deze schema’s vormen.
Hoe werkt schematherapie?
Schematherapie streeft ernaar om, op een warme en begripvolle manier, de cliënt terug te geven wat mogelijk in de jeugd gemist is. Therapeutische interventies variëren en omvatten onder andere:
- De meerstoelentechniek: Een rollenspel waarbij twee stoelen worden gebruikt om de schema’s en een gezonde volwassen benadering te vertegenwoordigen.
- Herbeleving: Het herbeleven van pijnlijke momenten of trauma’s via bijvoorbeeld rollenspellen.
- Empathische confrontatie: De therapeut benadert begripvol de oorzaak van niet-helpende schema’s maar confronteert tegelijkertijd met de noodzaak tot patroondoorbreking.
Hoewel EMDR geen standaardonderdeel van schematherapie is, kan het een aanvullende rol spelen door het herschrijven van het verleden.
Wat wordt er van jou gevraagd bij schematherapie?
Succesvolle schematherapie vereist dat de cliënt bereid is de valkuilen onder ogen te zien, begrip heeft voor de effecten van ingesleten patronen, en actief blijft in het dagelijks leven met observeren en veranderen. Patroondoorbreking vergt oefening en discipline.
Schema’s & Schemamodi
Schema’s beïnvloeden jezelf, anderen en de wereld om je heen en plaatsen je in bepaalde modi, tijdelijke gemoedstoestanden afhankelijk van geactiveerde schema’s. Ervaringen in je jeugd, temperament en mate van vervulling van basisbehoeften bepalen de vorming van schema’s. Positieve ervaringen dragen bij aan bruikbare schema’s, terwijl gemis in de jeugd kan leiden tot niet-functionerende schema’s. Modi zijn tijdelijke gemoedstoestanden gebaseerd op geactiveerde schema’s.
Wanneer volg je schematherapie?
Schematherapie wordt toegepast bij verschillende psychische aandoeningen, waaronder persoonlijkheidsstoornissen, depressieve stoornissen, angststoornissen, en eetstoornissen.